Verhuurders van woonruimte worden regelmatig geconfronteerd met illegale hennepkwekerijen. Brandgevaar, wateroverlast, stank en schade aan woningen als gevolg van hennepteelt zorgt in woonwijken voor grote overlast. In een reeks van artikelen zal ik verschillende onderwerpen op dit gebied bespreken. In dit eerste artikel zal de bevoegdheid tot sluiting van woonruimte bij ontmanteling van een hennepkwekerij centraal staan.
Bestuursdwang op grond van artikel 13b lid 1 Opiumwet
Sinds 2007 zijn burgemeesters op grond van artikel 13b lid 1 van de Opiumwet ook bevoegd tot oplegging van een last onder bestuursdwang indien in een woning soft- of harddrugs worden verkocht, afgeleverd of verstrekt, dan wel daartoe aanwezig zijn. Het opleggen van een last onder bestuursdwang bestaat veelal uit het (tijdelijk) sluiten van de woning. Tot 2007 was de burgemeester enkel bevoegd tot het sluiten van voor publiek toegankelijke lokalen en de daarbij horende erven indien er sprake was van drugshandel. In sommige situaties is er echter onvoldoende bewijs om vast te stellen of er sprake is van verkoop, aflevering of verstrekking van drugs. In dat geval is het criterium ‘daartoe aanwezig zijn’ van belang. Uit een uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) van 5 januari 2005 (ECLI:NL:RVS:2005:AR8730) volgt dat de enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid soft- of harddrugs ten behoeve van verkoop, aflevering of verstrekking, de bevoegdheid geeft om op grond van artikel 13b lid 1 Opiumwet over gaan tot sluiting van een voor publiek toegankelijk lokaal. Op 11 december 2013 heeft de Afdeling (ECLI:NL:RVS:2013:2365) bepaald dat deze lijn ook geldt voor de bevoegdheid om over te gaan tot sluiting van een woning. Tevens heeft de Afdeling op deze datum besloten dat hennepteelt in een woning ook onder de reikwijdte van artikel 13b lid 1 Opiumwet valt, mits aan de genoemde voorwaarden van dat artikel is voldaan (ECLI:NL:RVS:2013:2362).
Gebruiks- of handelshoeveelheid?
Van een handelshoeveelheid wordt gesproken indien de gebruikershoeveelheid vastgesteld in de beleidsregel Aanwijzing Opiumwet wordt overschreden. In het geval van hennep is de gebruikershoeveelheid vastgesteld op vijf gram. Daarnaast geldt dat van beroeps- of bedrijfsmatige hennepteelt sprake is indien er meer dan vijf hennepplanten worden geteeld. De enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid hennep levert de burgemeester de bevoegdheid op om over te gaan tot sluiting van de woning. Als er meer hennep of planten dan de gebruikershoeveelheid in de woning aanwezig zijn, is het in beginsel aannemelijk dat sprake is van verkoop, aflevering of verstrekking van de drugs. Indien er echter sprake is van een geringe overschrijding van de gebruikershoeveelheid, kan de overtreder bewijs aanleveren om aannemelijk te maken dat er geen sprake was van verkopen, afleveren of verstrekken van de hennep vanuit de woning. Indien het tegendeel niet aannemelijk wordt gemaakt, is de burgemeester bevoegd om een last onder dwangsom op te leggen. (Dit volgt uit een uitspraak van de Afdeling van 30 januari 2014 (ECLI:NL:RVS:2014:371))
In het besluit om over te gaan tot sluiting van de woning zal de burgemeester naast de aangetroffen hennep en/of planten dan ook vaak de bijkomende omstandigheden op nemen. Te denken valt hierbij aan aangetroffen contant geld, andere drugs en apparatuur om de hennep mee te telen of te verwerken tot kleine hoeveelheden. Ook in het geval van een geringe overschrijding van de gebruikershoeveelheid kan de burgemeester in dat geval aantonen dat er sprake is van handel in hennep, welke de sluiting van de woning rechtvaardigt.
Beleidsvrijheid bij het sluiten van de woning
Een vraag die zich vaak voor doet is of het sluiten van een woning geen onevenredig zwaar middel is of dat de burgemeester niet eerst over dient te gaan tot een waarschuwing al dan niet in combinatie met de oplegging van een dwangsom. Uit de wetsgeschiedenis van artikel 13b Opiumwet volgt dat het niet de bedoeling is om bij een eerste overtreding gelijk over te gaan tot het sluiten van de woning, maar dat eerst dient te worden volstaan met een waarschuwing of het opleggen van een dwangsom waarvan in ernstige gevallen kan worden afgeweken.
Uit de jurisprudentie van de Afdeling volgt echter dat burgemeesters bij de uitvoering van hun bevoegdheid in de zin van artikel 13b lid 1 Opiumwet beleidsvrijheid toekomt. De Afdeling heeft het dan ook toegelaten dat burgemeesters in ernstige gevallen zonder voorafgaande waarschuwing zijn overgegaan tot sluiting van een woning. Een voorbeeld hiervan is de uitspraak van 19 november 2014 van de Afdeling (ECLI:NL:RVS:2014:4209). In deze zaak is de burgemeester overgegaan tot een sluiting van een woning voor de duur van twaalf maanden. Dit is overeenkomstig het door de burgemeester vastgestelde “Handhavingsbeleid drugs en overige (woon)overlast” van de betreffende gemeente. In eerdere rechtspraak is dit beleid als niet onredelijk beoordeeld. De burgemeester heeft in deze zaak uiteengezet dat de handel in drugs in zijn gemeente een groot probleem vormt en dat de sluiting van de woning voor de duur van twaalf maanden noodzakelijk is om de woning te onttrekken uit het drugscircuit. Naar oordeel van de Afdeling is het besluit van de burgemeester om over te gaan tot sluiting van de woning voor twaalf maanden in dit geval dan ook niet disproportioneel of in strijd met het subsidiariteitsbeginsel.
Het voorgaande brengt met zich mee dat het per geval en per gemeente verschillend zal zijn hoe de burgemeester optreedt bij een overtreding van de Opiumwet.
Afronding
Uit dit artikel blijkt dat bij constatering van overtreding van de Opiumwet de burgemeester op grond van artikel 13b lid 1 Opiumwet over een vergaande bevoegdheid beschikt om een woning te sluiten. Voorwaarde hiervoor is dat sprake is van overschrijding van de vastgestelde gebruikershoeveelheid voor de verkoop, aflevering of verstrekking van de aanwezige hennep. Bij het uitoefenen van zijn bevoegdheid komt de burgemeester in zekere mate beleidsvrijheid toe. Afhankelijk van de omstandigheden van het geval en de ernst van het geval zal de burgemeester overgaan tot het opleggen van een enkele waarschuwing of sluiting van de woning. In het volgende artikel van deze reeks zal worden stil gestaan bij de gevolgen van het sluiten van een woning.
Catch Legal.
Meer weten? Neem gerust contact met ons op.
