Regelgeving verandert continu. Het kan daardoor gebeuren dat de regelgeving op het moment dat op een aanvraag van een omgevingsvergunning wordt beslist, afwijkt van de regelgeving ten tijde van de indiening van de aanvraag. Dit kan in sommige gevallen leiden tot een nadeligere situatie voor de aanvrager dan onder de oude regels het geval zou zijn geweest. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State verduidelijkt in haar uitspraak van 30 oktober 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:3641) nog eens aan welke regelgeving in zo’n situatie moet worden getoetst.
De hoofdregel is dat het bestuursorgaan de aanvraag omgevingsvergunning bij het primaire besluit en in bezwaar ex nunc toetst. Dat wil zeggen dat wordt beslist met inachtneming van alle feiten en omstandigheden zoals die zich op het moment van beslissen voordoen. Ook regelgeving die ná het indienen van de aanvraag van kracht werd, wordt dus meegenomen in de beslissing. Op deze hoofdregel wordt een uitzondering gemaakt als het gaat om een bouwplan dat op het moment van indienen past binnen het bestemmingsplan. In dat geval toetst het bestuursorgaan ex tunc: aan de feiten en omstandigheden zoals die golden ten tijde van het indienen van de aanvraag.
In deze zaak staat de vraag centraal of een binnenplanse afwijkingsmogelijkheid in het bestemmingsplan, op basis waarvan de aanvraag kon worden vergund, maakt dat de aanvraag in overeenstemming is met het bestemmingsplan. In dat geval moet immers ex tunc worden getoetst, dus aan de geldende regeling op het moment van het indienen van de aanvraag.
Wat was er aan de hand?
Een melkgeitenhoudster (hierna: appellante) is voornemens haar bedrijf uit te breiden en dient in oktober 2016 een aanvraag omgevingsvergunning in voor de bouw van een nieuwe geitenstal. Op 3 april 2018 wijst het college van burgemeester en wethouders van Breda (verder: college) deze aanvraag af, omdat de aanvraag volgens hem in strijd is met de Verordening ruimte Noord-Brabant 2017 (hierna: VR 2017). In deze verordening is bepaald dat een toename van het bestaande oppervlakte van geitenverblijven door het oprichten van gebouwen of het in gebruik nemen van gebouwen voor het houden van geiten niet is toegestaan.
Volgens appellante kan het college de aanvraag niet afwijzen op deze grond, omdat de VR 2017 ná het indienen van de aanvraag is vastgesteld. Het college moet volgens haar in dit geval kijken naar de regelgeving zoals deze gold ten tijde van het indienen van de aanvraag en moet een uitzondering maken op de hoofdregel dat een aanvraag ex nunc wordt beoordeeld. Het toenmalige bestemmingsplan bevatte een binnenplanse afwijkingsbevoegdheid, op grond waarvan de gevraagde vergunning kon worden verleend. Volgens appellante paste haar aanvraag namelijk ook voor het overige binnen dat bestemmingsplan.
De rechtbank en de Afdeling gaan niet in dit betoog mee. In de planregels was ten tijde van de aanvraag opgenomen dat op gronden met de bestemming “Agrarisch met waarden – landschapswaarden” slechts bouwwerken konden worden gebouwd ten dienste van deze bestemming. Een veehouderij past niet binnen de bestemming en was ook op dat moment dus niet rechtstreeks toegestaan. Dat van deze beperking van de bouwmogelijkheden door middel van een binnenplanse afwijkingsmogelijkheid kon worden afgeweken, laat onverlet dat de aanvraag zelf in strijd is met het bestemmingsplan. De uitzonderingsregel waarbij ex tunc wordt getoetst als de aanvraag niet in strijd is met het bestemmingsplan zoals dat gold ten tijde van de aanvraag, gaat dan ook niet op. Bij het besluit in primo en de beslissing op bezwaar heeft het college volgens de Afdeling terecht ex nunc kunnen toetsen en de aanvraag kunnen afwijzen.
Deze uitspraak bevestigt dat de uitzondering op de hoofdregels van ex nunc toetsing terughoudend moet worden toegepast. Alleen indien de aanvraag op het moment van indienen volledig past in het bestemmingsplan, kan die uitzondering worden toegepast.
Catch Legal
