Op 3 mei 2017 is reeds op deze website een artikel van onze hand verschenen over de hond Luna. Deze Tibetaanse Mastiff was door een aantal (bijt)incidenten in de gemeente Nunspeet eerder het onderwerp van een gerechtelijke procedure. Op 30 maart 2017 oordeelde de voorzieningenrechter van de rechtbank Gelderland dat Luna onder voorwaarden (tijdelijk) terug mocht naar haar eigenaren. Het verhaal gaat echter verder want op 28 december 2017 moest de voorzieningenrechter wederom beslissen over het (tijdelijke) lot van Luna (ECLI:NL:RBGEL:2017:6857). Hieronder leest u meer.
Bevelen en dwangsommen
Op 27 oktober 2016 heeft de burgemeester van Nunspeet gelast dat Luna door haar eigenaren moest worden afgegeven wegens een tweetal (bijt)incidenten. Vervolgens heeft de burgemeester op 6 februari 2017 besloten dat Luna, gelet op dezelfde incidenten, niet meer terug komt bij haar eigenaren en zal worden herplaatst. Tegen dit besluit zijn de eigenaren opgekomen. Bij voorlopige voorziening van 30 maart 2017 heeft de voorzieningenrechter anders dan de burgemeester besloten dat Luna teruggegeven moest worden onder de voorwaarden dat de eigenaren met Luna een (gedrags)training ondergaan. Tegen de beslissing op bezwaar, waarbij het bezwaar van de eigenaren door de burgemeester ongegrond is verklaard, hebben de eigenaren van Luna beroep ingesteld en wederom de voorzieningenrechter verzocht een voorlopige voorziening te treffen. De eerder getroffen voorlopige voorziening (van 30 maart 2017) is met de uitspraak van 1 augustus 2017 als het ware verlengd. Bij uitspraak van 9 november 2017 komt de voorzieningenrechter echter tot het oordeel dat de eerder voorlopige voorziening moet worden opgeheven en Luna moet worden herplaatst totdat in de bodemuitspraak is geoordeeld. Reden: de eigenaren hebben zich niet gehouden aan de voorwaarden dat Luna (gedrags)training krijgt. Na deze uitspraak heeft de burgemeester direct het bevel tot inbeslagname van Luna gegeven en is een afspraak met de eigenaren gemaakt om de hond op te halen. De eigenaren zijn de afspraak niet nagekomen en hebben de verblijfplaats van Luna geheimgehouden, waardoor de burgemeester werd genoodzaakt een last onder dwangsom op te leggen waarbij de eigenaren bij het niet voldoen aan het bevel een dwangsom verbeuren van € 250,- per dag met een maximum van € 5000,-. Tegen het bevel en de daaropvolgende last onder dwangsom is door de eigenaren een bezwaarschrift ingediend. Tevens is de voorzieningenrechter -wederom- verzocht een voorlopige voorziening te treffen.
Beoordeling van het gegeven bevel
In de uitspraak zet de voorzieningenrechter in de eerste plaats uiteen dat artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet, waarop het bevel is gestoeld, betrekking heeft op situaties waarbij enerzijds geen overtredingen van wettelijke voorschriften ter bewaring van de openbare orde plaatsvindt, terwijl anderzijds sprake is van een zodanig inbreuk op de orde en de rust dat niet meer van een aanvaardbaar niveau kan worden gesproken. De verstoring van de openbare orde moet zich wel voordoen ofwel moet er ernstige vrees voor verstoring bestaan, waarbij voor beide gevallen geldt dat de bevelen daadwerkelijk noodzakelijk moeten zijn voor de handhaving van de openbare orde. De verstoring kan daarbij langdurig zijn waarbij de burgemeester, zolang de verstoring voortduurt, in beginsel bevoegd is om artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet aan te wenden. De bevelen mogen daarbij overigens niet van wettelijke voorschriften afwijken en moeten proportioneel en subsidiair zijn. De voorzieningenrechter vervolgt dat de burgemeester daarbij aanzienlijke beoordelingsruimte heeft maar dat daar tegenover staat dat de bevelen zeer beperkt voorzienbaar zijn en dat daardoor afbreuk gedaan kan worden aan de rechtszekerheid. Kortom: de burgemeester kan niet over één nacht ijs gaan.
Vooropgesteld voeren verzoekers aan dat de burgemeester niet bevoegd was tot het geven van een bevel omdat Luna niet (meer) verblijft binnen de gemeentegrenzen van de gemeente Nunspeet en de burgemeester geen bevoegdheid toekomt buiten de territoriale grenzen van de gemeente. De voorzieningenrechter maakt hiermee korte metten: ter zitting is niet aangetoond dat Luna buiten de gemeente Nunspeet verblijft en hebben verzoekers niet aangegeven wat dan wel de verblijfsplaats van de hond zou zijn. Voorts hebben verzoekers bevestigd over Luna te kunnen en willen blijven beschikken. Dit tezamen maakt dat de enkele stelling dat Luna al dan niet tijdelijk buiten de gemeentegrenzen verblijft, geen grond is voor twijfel aan de bevoegdheid van de burgemeester om het bevel te geven.
Ten aanzien van dit geschil overweegt de voorzieningenrechter inhoudelijk dat Luna bij meerdere bijtincidenten betrokken is geweest. In de eerste beoordeling van Luna is door een gedragsbioloog geoordeeld dat Luna een grote en heel sterke hond is waarbij de prognose dat ook na een training het goed gaat komen met deze hond zeer slecht is. De kans op een mogelijk nieuw bijtincident is groot. Door verzoekers is destijds een tegenrapport overgelegd waaruit volgt dat Luna wel degelijk te trainen is en met goede en juiste begeleiding op termijn te socialiseren is in het contact met andere honden en mensen. De voorzieningenrechter moet echter ook vaststellen dat de training bij de opsteller van het tegenadvies en zoals opgelegd door de voorzieningenrechter, inmiddels is stopgezet. Reden hiervoor is dat de verzoekers niet meer trainde volgens het protocol en niet meer openstonden voor adviezen. Dat de verzoekers zelf zijn gaan trainen met Luna, acht de opsteller onverantwoord. Bovendien stelt de voorzieningenrechter vast dat inmiddels ook maatschappelijke onrust is ontstaan in Nunspeet. Zo zijn, naast de slachtoffers van de twee incidenten, ook 133 handtekeningen bij de burgemeester ingediend waarmee de vrees wordt geuit voor de veiligheid in de omgeving van de woning van verzoekers.
De voorzieningenrechter overweegt dat ondanks dat Luna recent niet meer is betrokken bij incidenten, de hond door twee deskundige als gevaarlijk is gekwalificeerd en sprake is van maatschappelijke onrust. Verzoekers hebben die onrust vergroot door zich niet te houden aan de voorwaarden waaronder de voorlopige voorziening is opgelegd en uit eigen beweging te zijn gestopt met de trainingen. De weigering van de verzoekers om Luna af te geven aan de burgemeester en het geheimhouden van de verblijfplaats van de hond, wegen naar het oordeel van de voorzieningenrechter mee in de conclusie dat verzoekers met hun gedrag niet laten zien dat zij verantwoordelijkheid kunnen dragen voor de hond. Dat verzoekers inmiddels met Luna een nieuwe training bij een andere trainer zijn gestart en dat deze trainer heeft verklaard dat de hond bij haar geen gevaarlijk gedrag heeft vertoond, maakt naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet dat Luna nu geen gevaar meer vormt voor de openbare orde. Immers, Luna heeft zich aantoonbaar agressief gedragen en dient volgens twee deskundige als gevaarlijke hond te worden beschouwd. Ook het feit dat nadien op verzoek van verzoekers een andere deskundige een schriftelijke visie heeft gegeven aan de hand van filmpjes van Luna, laat onverlet dat beide nieuwe deskundigen geen verklaring hebben gegeven voor de voorgeschiedenis van Luna en door beiden volledig voorbij wordt gegaan aan de ernstige bijtincidenten die al hebben plaatsgevonden.
De voorzieningenrechter komt dan ook tot de conclusie dat het niet aannemelijk is gemaakt dat verweerder een minder ingrijpende maatregel had kunnen opleggen dan het geven van een bevel tot afgifte van Luna. Naar verwachting zal het besluit volgens de voorzieningenrechter bij de beslissing op bezwaar standhouden.
Last onder dwangsom
Tot slot wordt door verzoekers aangevoerd dat de last onder dwangsom, opgelegd om ervoor te zorgen dat de verzoekers het bevel naleven en Luna afgeven, onterecht is opgelegd. Toepassing van een last onder dwangsom veronderstelt volgens verzoekers dat de burgemeester beschikt over een minder zwaar middel dan het geven van een bevel. De voorzieningenrechter oordeelt hierover dat de bevoegdheid om een last onder dwangsom op te leggen op grond van de Algemene wet bestuursrecht mogelijk is in geval sprake is van een overtreding. Een overtreding is een gedraging die in strijd is met het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift. Weliswaar staat in de Algemene wet bestuursrecht dat een last onder dwangsom niet van toepassing is op een bevel dat de burgemeester geeft op grond van artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet, maar het niet naleven van een reeds eerder gegeven bevel is een besluit dat is gegeven krachtens een wettelijk voorschrift. Het niet naleven van dat besluit is een overtreding waartegen verweerder kan optreden door het opleggen van een last onder dwangsom. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter zal ook dat besluit in bezwaar in stand kunnen worden gelaten.
Conclusie
In tegenstelling tot de eerdere procedure, lukt het de eigenaren van Luna niet om te voorkomen dat de hond in beslag zal worden genomen. Het bevel van de burgemeester om Luna af te geven, blijft (voorlopig) overeind. De last onder dwangsom, om ervoor te zorgen dat de eigenaren van Luna gehoor geven aan het bevel, doorstaat eveneens het voorlopige oordeel van de voorzieningenrechter. Daarmee zal Luna, in ieder geval tijdelijk, worden gehuisvest in een dierenopvangcentrum. Ik denk dat voor de eigenaren van Luna de kous hier nog niet mee af is. Na het behandelen van het bezwaar en de daaropvolgende beslissing op bezwaar, hebben zij nog de mogelijkheid de besluiten in beroep en hoger beroep voor te leggen aan de rechter. We wachten af.
Catch Legal, Tanne van Wissen
Heeft u vragen over bovenstaand artikel? Wij staan u graag te woord. Neem contact op met een van onze bestuursrechtjuristen.
