De voorzieningenrechter heeft in de uitspraak van 30 maart 2017 geoordeeld dat de hond Luna onder voorwaarden terug mag naar haar eigenaren (ECLI:NL:RBGEL:2017:1723). De burgemeester had de hond in beslag genomen na twee ernstige bijtincidenten. Onder welke omstandigheden kan een hond in beslag genomen worden en wat zijn de gevolgen van een inbeslagname?
De burgemeester is op grond van artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet bevoegd om bij verstoring van de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, bevelen te geven die noodzakelijk zijn voor de handhaving daarvan (de zogenaamde lichte bevelsbevoegdheid). Het gekozen bevel mag niet in strijd zijn met wettelijke voorschriften en moet proportioneel en subsidiair zijn (ECLI:NL:RVS:2015:3689).
Van de lichte bevelsbevoegdheid mag enkel gebruik gemaakt worden in uitzonderingssituaties. Van een dergelijke situatie is sprake indien er geen andere, minder vergaande maatregelen ingezet kunnen worden (ECLI:NL:RVS:2013:2241 en ECLI:NL:RVS:2015:3689).
Een voorbeeld van een minder vergaande maatregel kan het opleggen van een aanlijn- en/of muilkorfgebod zijn. Die bevoegdheid moet dan wel zijn opgenomen in de Algemene plaatselijke verordening van de desbetreffende gemeente waar de eigenaren van de hond woonachtig zijn. Bij het opleggen van een dergelijk gebod verplicht het bevoegd gezag (doorgaans de burgemeester) eigenaren om hun hond (kort) aan te lijnen en/of een muilkorf te laten dragen. Om een dergelijk gebod op te leggen dient een hond te worden aangemerkt als gevaarlijk of hinderlijk (artikel 2:59 Model Apv).
Ik bespreek voor u de zaken van de honden Diesel en Luna.
Diesel
Bij de hond Diesel was een aanlijn- en muilkorfgebod opgelegd. Vanwege diverse bijtincidenten en onvoldoende naleving van het aanlijn- en muilkorfgebod heeft de burgemeester daarom besloten om gebruik te maken van zijn bevoegdheid op grond van artikel 172 van de Gemeentewet. Zo heeft de burgemeester besloten Diesel in beslag te nemen en te laten euthanaseren, dan wel af te staan aan een ander persoon. Tegen zowel de inbeslagname als het besluit om Diesel te (laten) euthanaseren dan wel af te staan, heeft de eigenaar van Diesel bezwaar, beroep en uiteindelijk hoger beroep in gesteld.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) oordeelt in haar uitspraak van 2 december 2015 dat Diesel terecht in beslag is genomen wegens ernstige maatschappelijke onrust in de omgeving (ECLI:NL:RVS:2015:3689). Hiermee is de openbare orde verstoord. Het besluit om Diesel te (laten) euthanaseren kon daarentegen niet op grond van de lichte bevelsbevoegdheid worden gebaseerd. De burgemeester heeft namelijk niet aannemelijk gemaakt dat ná de inbeslagname de angst en onrust in de woonomgeving nog steeds voortleefde en aldus nog steeds sprake is van verstoring van de openbare orde. De Afdeling laat in het midden wat haar oordeel zou zijn als de burgemeester wel de maatschappelijke onrust had aangetoond.
Luna
De hond Luna is door de burgemeester van Nunspeet in beslag genomen na een tweetal bijtincidenten. Bij het eerste incident heeft Luna de buurvrouw gebeten die vervolgens een aantal dagen in het ziekenhuis moest verblijven. Bij het tweede incident is een hond aan de gevolgen van de aanval overleden. Deze bijtincidenten in combinatie met eerdere incidenten en een rapport van een deskundige, heeft de burgemeester doen besluiten om de hond in beslag te nemen. Het vervolgbesluit om Luna te herplaatsen is ook genomen op grond van artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet en was bedoeld om verdere verstoring van de openbare orde te voorkomen. Tegen het besluit van de burgemeester om de hond te herplaatsen en haar niet terug te geven, hebben de eigenaren geprocedeerd.
De voorzieningenrechter van de rechtbank oordeelt dat het besluit om Luna te herplaatsen ten onrechte is gebaseerd op het deskundige advies. De testresultaten en de conclusie van de deskundige zijn namelijk tegenstrijdig. Het onderzoek naar het gedrag van Luna toont onvoldoende aan dat Luna gevaarlijk is. Het voorgaande volgt ook uit de constatering van de hondenbegeleider en uit een tegenrapport van de eigenaren. Uit deze constateringen volgt dat minder vergaande maatregelen mogelijk zijn om de hond in bedwang te houden. De voorzieningenrechter overweegt dan ook dat het besluit om de hond te herplaatsen niet in stand kan blijven omdat niet voldaan is aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit.
In het kader van de belangenafweging oordeelt de voorzieningenrechter dat de belangen van de eigenaren om herenigd te worden met hun hond in dit geval zwaarder wegen. Ook in Luna’s geval is immers niet aangetoond dat nog steeds sprake is van een (blijvende) ordeverstoring. Luna mag naar oordeel van de voorzieningenrechter dus voorlopig terug naar haar eigenaren maar wel onder de strikte voorwaarden; ze moet een muilkorf om en aangelijnd zijn als zij de woning of tuin verlaat en moet gedragstraining ondergaan. Daarbij moeten de eigenaren ervoor zorgen dat Luna de woning en de tuin niet zonder begeleiding kan verlaten en moeten zij de hondenbrigade van de burgemeester op de hoogte houden van de resultaten van de training.
Luna mocht dus wel inbeslaggenomen worden, maar werd het herplaatsen bij een andere eigenaar vooralsnog disproportioneel en in strijd met het subsidiariteitsbeginsel geacht.
Conclusie
Het in beslag nemen van een hond op grond van artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet kan dus zeker niet zomaar. De burgemeester mag pas van deze bevoegdheid gebruik maken als dit strikt noodzakelijk is (proportionaliteit) en minder ingrijpende bevoegdheden te kort zouden schieten (subsidiariteit). Zoals uit de uitspraken blijkt is met name ten aanzien van de vervolgbeslissingen na de inbeslagname van belang dat de burgemeester goed afweegt of hij (nog) gebruik kan maken van zijn lichte bevelsbevoegdheid.
In de zaken van Diesel en Luna kon de burgemeester de vervolgbeslissing niet op grond van artikel 172, derde lid, van de Gemeentewet nemen, omdat hij niet had aangetoond dat de openbare orde blijvend verstoord was of dat de verstoring van de openbare orde niet hersteld kon worden met een minder vergaande maatregelen.
Catch Legal
Vragen over de bevoegdheid van de burgemeester of bent u het niet eens met het besluit dat uw hond aangelijnd en gemuilkorfd moet worden? Neem dan contact op met onze juristen.
