Met een vergiet of niet?

In 1813 werd in Nederland de Paspoortwet ingevoerd. Vrij reizen binnen Nederland was al mogelijk, maar wie naar het buitenland wilde, had vanaf toen een paspoort nodig. Het paspoort vermelde toentertijd allerlei uiterlijke kenmerken zoals de kleur van je ogen, je lengte en de kleur van je haar. Later werden deze uiterlijke kenmerken vervangen door een pasfoto. Makkelijker zou je denken, maar dat is niet in alle gevallen even waar.

Eisen aan pasfoto op paspoort

Mocht je voorheen nog breed lachend op de foto, sinds 2006 zijn de eisen strenger en is glimlachen uit den boze. Een neutraal gezicht en een gesloten mond, maakt de foto vaak niet aantrekkelijker maar is wél verplicht. Daarnaast moet het hele gezicht goed zichtbaar zijn en mag het hoofd niet bedekt worden door bijvoorbeeld een pet. Een uitzondering wordt gemaakt ingeval de aanvrager heeft aangetoond dat godsdienstige of levensbeschouwelijke redenen zich verzetten tegen het niet bedekken van het hoofd, mits het gezicht goed zichtbaar is. Denk hierbij aan de hoofddoek. Dat dit niet het enige voorbeeld betreft, volgt uit de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 28 juli 2016 (ECLI:NL:RBNNE:2016:3626). De Pastafarians, leden van de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster, willen namelijk kost wat kost met een vergiet op hun hoofd op de pasfoto of identiteitskaart. De burgemeester van Emmen accepteerde dat echter niet en dus werd de gang naar de rechtbank gemaakt.

Zonder vergiet op de foto

Het Pastafarisme is een religie die kritisch is naar de huidige maatschappij en andere religies, maar deze wel in hun waarde laat, aldus de website van de Kerk van het Vliegende Spaghettimonster (hierna te noemen: “de Kerk”). Om hun geloof uit te drukken, zetten de leden een vergiet op hun hoofd. De Pastafarians willen dit ook op de pasfoto van hun identiteitsdocumenten. De aartsbisschop van de Kerk heeft in oktober 2015 bij de gemeente Emmen een aanvraag voor de verlenging van zijn identiteitskaart ingediend. Ook Pastafarians moeten zich kunnen legitimeren en willen wellicht reizen. De aanvraag van de aartsbisschop is door de gemeente Emmen niet in behandeling genomen, omdat hij een pasfoto heeft ingeleverd die niet voldoet aan artikel 28 van de Paspoortuitvoeringsregeling Nederland 2001 (hierna: “Paspoortuitvoeringsregeling”). De pasfoto voldeed niet aan het vereiste dat het hoofd onbedekt dient te zijn, omdat de aartsbisschop een vergiet op zijn hoofd draagt.

Procedure bij de bestuursrechter

Bij de bestuursrechter is enkel in geschil of de Pastafarians (meer in het bijzonder deze aartsbisschop) een beroep kunnen doen op de uitzondering uit artikel 28, derde lid, van de Paspoortuitvoeringsregeling. Eiser (de aartsbisschop) voert hierbij ten eerste aan dat de Kerk is ingeschreven als kerkgenootschap in de Kamer van Koophandel. Daarnaast stelt hij dat het heilige boek van het Pastafarisme aanbeveelt om een vergiet te dragen om het Vliegend Spaghettimonster te eren. Ten derde stelt hij zich op het standpunt dat indien in andere religies hoofdbedekking niet verplicht is gesteld dan wel is voorgeschreven, een beroep op de uitzondering van artikel 28, derde lid, van de Paspoortuitvoeringsregeling wordt gehonoreerd. Voorst stelt de eiser dat het besluit van de gemeente Emmen in strijd is met het gelijkheidsbeginsel, het rechtszekerheidsbeginsel en het verbod op willekeur nu de gemeente Den Haag een identiteitskaart heeft afgegeven waarbij het de aanvrager is toegestaan een om met een vergiet op het hoofd op de pasfoto te staan.

Tijdens de zitting heeft de eiser verklaard het vergiet te dragen uit godsdienstige motieven. Hij draagt het vergiet thuis en bij andere gelegenheden. Enkel tijdens de ontvangst van cliënten tijdens zijn werkzaamheden, hij is juridisch adviseur, zet hij zijn vergiet (even) af. Dit is enkel een afweging uit commercieel oogpunt en sociale motieven nu het dragen van het vergiet cliënten, volgens eiser, kan afschrikken.

De rechtbank overweegt vervolgens aan de hand van de uitspraak van 16 november 2011 van de Raad van State (ECLI:NL:RVS:2011:BU4596) het volgende. Het gebruik van een pasfoto op een identiteitsdocument, houdt verband met de functie van het document, namelijk om de drager ervan te kunnen identificeren, en aan die pasfoto worden eisen gesteld. Blijkens de hiervoor genoemde uitspraak wordt van die eisen slechts uitzondering verleend in die gevallen waarin de drager van het identiteitsdocument aannemelijk maakt te behoren tot een in de maatschappij aanwezige godsdienst of levensbeschouwende stroming die het bedekken van het hoofd voorschrijft. Alle partijen en dus ook de rechtbank Noord-Nederland zijn er in dit geval over eens dat het Pastafarisme een in de maatschappij aanwezige levensbeschouwende stroming is.

So far, so good voor de Pastafarians, maar we zijn er nog niet. De rechtbank is namelijk voorts van oordeel dat eiser niet heeft aangetoond dat het Pastafarisme het bedekken van het hoofd ook daadwerkelijk voorschrijft. Hierbij acht de rechtbank van belang dat het feitelijk gebruik van het vergiet als hoofdbedekking niet enkel wordt bepaald door godsdienstige motieven. Zo hebben ook commerciële overwegingen en sociale redenen invloed op het gebruik en verzetten die zich nota bene volgens eiser soms tegen het dragen van het vergiet als hoofddeksel (de afschrikkende werking). Gelet op de primaire functie van de pasfoto op het identiteitsdocument, is de rechtbank van oordeel dat de gemeente Emmen in redelijkheid heeft kunnen besluiten de aanvraag niet in behandeling te nemen.

Is daar mee de kous af? Nee, op de website van de Kerk is inmiddels geschreven dat zij in hoger beroep zullen gaan bij de Raad van State. Of de aartsbisschop of andere volgelingen nu niet beschikken over een (geldig) legitimatiebewijs, is niet bekend. Het is nu aan de hoogste bestuursrechter om zich te buigen over het lot van deze inwoners met een vergiet op hun hoofd. Uiteraard houden wij u daarvan op de hoogte!

Catch Legal

Meer weten? Neem gerust contact op.

Interessant artikel?

Deel op facebook
Deel op Twitter
Deel op Linkdin
Deel via mail

Gerelateerde berichten

Catch Legal