Al eerder bespraken wij in onze blogs uitspraken naar aanleiding van verzoeken om handhaving van de SlijtersUnie, de belangenorganisatie van slijters. Ook recent heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een aantal uitspraken gedaan. In onderstaande volgt een korte weergave van sommige zaken die de afgelopen jaren door de SlijtersUnie zijn geïnitieerd en de uitleg van de Drank- en Horecawet die daaruit volgt.
Bezorgen van alcohol door pakketdienst
Een bedrijf dat sterke drank bezorgt (een pakketdienst), is geen slijtersbedrijf in de zin van de Drank- en Horecawet (hierna: DHW). Over deze uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) van 17 augustus 2016 schreven wij eerder (ECLI:NL:RVS:2016:2252).
Aangezien een pakketdienst zelf geen sterke drank op voorraad heeft of verkoopt, maar slechts pakketten levert en de inhoud hiervan dan ook niet kent, oordeelt de Afdeling dat een pakketdienst geen slijtersbedrijf is in de zin van de DHW. Dit betekent dan ook dat een pakketdienst niet over een DHW-vergunning hoeft te beschikken en een leeftijdscontrole aan de deur door de bezorger van de pakketdienst niet aan de orde is.
Blurring
De gemeente Zwolle heeft een pilot voor deregulering van regels voor ondernemers geïnitieerd. Deze pilot heeft tot doel ondernemerschap, innovatie en samenwerking van retailers, horecaondernemers en vastgoedeigenaren te versterken door het (..) tijdelijk opschorten van belemmerende regels voor ondernemers. In dezelfde periode startte de Vereniging van Nederlandse gemeenten (hierna: VNG) met een pilot om meer mengvormen tussen horeca en detailhandel toe te laten (zie over blurring ook een eerdere blog van onze hand). De toenmalige staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (hierna: VWS) was not amused, en sommeerde de VNG te stoppen met deze pilot aangezien de DHW volgens hem geen ruimte laat voor dit soort experimenten (brief aan VNG over pilot ‘blurring’).
De pilot resulteerde in de gemeente Zwolle onder meer in een winkelier die niet alleen (culinaire)boeken, kranten en kantoorartikelen, maar ook licht alcoholische dranken verkocht zonder DHW-vergunning. Een beeldend voorbeeld van blurring. In de uitspraak van 30 maart 2016 kwam vast te staan dat de ondernemer ten onrechte niet beschikt over een DHW-vergunning en, zo oordeelt de Afdeling waarschijnlijk tot genoegen van de toenmalige staatssecretaris van VWS, dat de DHW geen ruimte biedt voor dit experiment (ECLI:NL:RBOVE:2016:1078).
De pilot van de VNG is inmiddels afgerond en geëvalueerd. Lees hier meer over het eindrapport.
Borrelshops deel I
Op 28 december 2016 heeft de Afdeling in een drietal zaken uitspraak gedaan over de aanwezigheid van leidinggevenden in zogenoemde borrelshops (ECLI:NL:RVS:2016:3453). Borrelshops zijn slijterijen die bij een supermarkt worden geëxploiteerd, veelal door personeel dat tegelijkertijd in de supermarkt werkzaam is. Ook over deze uitspraken schreven wij eerder.
Borrelshops zijn veelal beperkt in omvang waardoor het vaak niet rendabel is om de hele dag een leidinggevende in de borrelshop zelf aanwezig te hebben. Aangezien de DHW voorschrijft dat in een slijterij tijdens de openingstijden te allen tijde een leidinggevende aanwezig dient te zijn (die staat vermeld op de DHW-vergunning en aldus voldoet aan de wettelijke vereisten), lag de vraag voor of de borrelshop tot dezelfde inrichting behoort als de supermarkt. In dat geval is het namelijk voldoende dat de leidinggevende in de supermarkt aanwezig is: de supermarkt en borrelshop worden dan als één inrichting beschouwd. De Afdeling oordeelt anders. De supermarkt is geen besloten ruimte bij de borrelshop, waardoor geen sprake is van één en dezelfde inrichting. Dit betekent dat om aan de DHW te voldoen in de borrelshop zelf tijdens de openingstijden te allen tijde een leidinggevende aanwezig dient te zijn.
Borrelshops deel II
Een supermarkt (lees: borrelshop) heeft als oplossing voor dit probleem de volgende werkwijze bedacht: op het moment dat klanten de borrelshop betreden, wordt de leidinggevende die in de supermarkt werkzaam is, hierop geattendeerd middels een belsignaal. Totdat de leidinggevende aanwezig is, staat er op de balie van de borrelshop een bordje met ‘gesloten’. De ruimte waar de sterke drank staat, is bovendien niet toegankelijk voor klanten. Van het verstrekken van alcohol zonder dat er een leidinggevende in de slijterij aanwezig is, is dan ook geen sprake. Is een dergelijke werkwijze op grond van de DHW wel toelaatbaar? Deze vraag beantwoordt de Afdeling in de uitspraak van 18 april 2018 (ECLI:NL:RVS:2018:1280).
Helaas voor supermarkten luidt het antwoord ontkennend. Ondanks dat klanten niet zelf de flessen sterke drank kunnen pakken en er op de balie een bordje met ‘gesloten’ staat, is sprake van de uitoefening van een slijtersbedrijf. Dat klanten de slijtlokaliteit kunnen betreden, betekent dat de slijtlokaliteit voor het publiek geopend is en dient aldus een leidinggevende in de slijtlokaliteit aanwezig te zijn.
De tijd zal het leren of supermarkten iets nieuws kunnen verzinnen en mogelijk borrelshop deel III verschijnt.
Verkoop via een veilingwebsite
Een volgende zaak gaat over de vraag of Catawiki, een veilingwebsite waarop sterke drank te koop wordt aangeboden, ten onrechte niet beschikt over een DHW-vergunning om een slijterbedrijf uit te oefenen. Catawiki werkt met zogenoemde kavels waarop kan worden geboden. Degene met het hoogste bod kan een kavel kopen, waarbij Catawiki geen partij is bij deze koopovereenkomst.
Op 4 april 2018 deed de Afdeling uitspraak over de vraag of een dergelijke werkwijze gelijk kan worden gesteld met het gelegenheid bieden tot het doen van bestellingen voor sterke drank en het afleveren sterke drank op bestelling, handelingen waarvoor een DHW-vergunning benodigd is (ECLI:NL:RVS:2018:1134).
Het uitbrengen van een bod op de website leidt volgens de Afdeling niet rechtstreeks tot koop en levering of bezorging van sterke drank en kan aldus niet gelijk worden gesteld met een bestelling in de zin van de DHW. Hierbij is van belang dat Catawiki zoals gezegd geen partij is bij de koopovereenkomst en Catawiki de sterke drank bovendien niet onder zich heeft.
Al met al leerzame uitspraken. Wij volgen de verdere zaken die ongetwijfeld volgen met interesse.
Catch Legal, Merel Brinkman.
Heeft u een vraag over de uitleg van de DHW? Onze bestuursrecht juristen helpen u graag verder. Neem gerust contact op.
