Menu
Het verdwijnen van de planfiguur bestemmingsplan is misschien wel één van de meest ingrijpende veranderingen van de Omgevingswet. Per 1 januari 2024 zijn de bestemmingsplannen van een gemeente automatisch ‘opgegaan’ in een omgevingsplan, dit noemen we het omgevingsplan van rechtswege.
Vergelijkbaar met het omgevingsplan is de omgevingsverordening (provincies) en de waterschapsverordening (waterschappen).
Het omgevingsplan, de omgevingsverordening en de waterschapsverordening van de verschillende overheden zijn te raadplegen via het Omgevingsloket (zie ook onze pagina over het Omgevingsloket).
In de omgevingsvisie (zie ook het onderwerp Omgevingsvisie) legt de gemeenteraad van een gemeente vast hoe de fysieke leefomgeving kan worden ontwikkeld en worden beschermd. De gemaakte keuzes worden uitgewerkt in een omgevingsplan door regels te stellen voor de fysieke leefomgeving. In het omgevingsplan worden functies aan locaties evenwichtig toebedeeld, bijvoorbeeld welke gebieden gebruikt mogen worden voor recreatie en welke voor wonen en bedrijvigheid. Daarbij worden regels gegeven over verschillende activiteiten die daar mogen worden uitgevoerd (al dan niet met omgevingsvergunning), zoals bouw- en gebruiksregels.
Per 1 januari 2024 hebben alle gemeenten een omgevingsplan van rechtswege. Dit omgevingsplan van rechtswege bestaat uit een tijdelijk en een nieuw deel. Het tijdelijke deel van dit omgevingsplan bestaat uit de ruimtelijke regels van verschillende vervallen instrumenten. Zoals de bestemmingsplannen maar ook de geurverordening en de verordening afvoer regen- en grondwater. Het tijdelijke deel bestaat ook uit rijksregels over activiteiten (afkomstig uit hogere wetgeving). Dit laatste wordt de bruidsschat genoemd. Het nieuwe deel is eerst nog leeg maar zal langzaam gevuld worden. Onder andere door het omzetten van de regels uit het tijdelijk deel en door nieuwe regels vast te stellen, die al dan niet afkomstig zijn uit diverse verordeningen zoals de Bomenverordening of bepaalde artikelen uit de Algemene plaatselijke verordening. Het omzetten kan zowel per thema gebeuren als per locatie, dat mag de gemeente zelf bepalen. Voor het omzetten van de regels heeft de gemeente de tijd tot 2032.
Wil de gemeente, kan ook op verzoek, een ontwikkeling mogelijk maken die niet past in het omgevingsplan (van rechtswege), dan kan de gemeenteraad het omgevingsplan wijzigen. Uiteraard moet de wijziging in overeenstemming zijn met, kort gezegd, de Omgevingswet en moet er sprake zijn van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties. Dat daar sprake van is, moet onderbouwd worden. De bevoegdheid tot het vaststellen van een wijziging van het omgevingsplan ligt bij de gemeenteraad. De gemeenteraad kan de bevoegdheid wel (gedeeltelijk) overdragen aan het college van burgemeester en wethouders. De wet voorziet in procedureregels waarbij er ook mogelijkheden moeten worden geboden voor het indienen van zienswijzen over het ontwerpbesluit tot wijziging van het omgevingsplan.
Heeft u een idee voor een activiteit die niet in het omgevingsplan past, dan kan aan de gemeenteraad verzocht worden om het omgevingsplan te wijzigen. Er zijn ook andere planfiguren om in afwijking van een omgevingsplan toestemming te krijgen. Denk hierbij aan de omgevingsplanactiviteit (OPA, voor zover het omgevingsplan zelf regels bevat) en de buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA). Allebei zijn dit omgevingsvergunningen die een toestemming tot het uitvoeren van de activiteit kunnen inhouden. Afhankelijk van uw project en andere omstandigheden, kan het ene instrument kansrijker zijn dan het anderen.
In een omgevingsplan staan, net als voorheen in bestemmingsplannen, veel regels waaruit u kan opmaken wat op een bepaalde locatie wel of niet is toegestaan. Het lezen van een omgevingsplan is niet altijd eenvoudig. Evenals het betrekken van de overige regels die mogelijk rechtstreeks van toepassing zijn op uw voorgenomen initiatief. Als uw voorgenomen initiatief niet past in het omgevingsplan wil dat zeker niet zeggen dat hier geen toestemming voor kan worden verkregen. Onze juristen helpen u graag bij het navigeren door de regels en het kijken naar de mogelijkheden om uw initiatief van de grond te krijgen.