Menu
De Aanvullingswet natuur (Aw) regelt de integratie van de Wet natuurbescherming (Wnb). De Aw natuur trekt ook een aantal wetten in, waaronder de Wnb. Na samenvoeging met de Omgevingswet blijven de doelstelling van de Wnb gelden.
Per 1 juli 2021 is de Wet stikstofreductie en natuurverbetering inwerking getreden. Deze wet omhelst een wijziging in de Wet natuurbescherming, en gezien de aankomende transitie, daarmee ook een wijziging in de Omgevingswet. Deze wet regelt onder meer drie resultaatsverplichtingen voor stikstofreductie. Daarnaast heeft de wet een vrijstelling voor het aspect stikstof voor de
bouwfase geïntroduceerd. Meer weten? Lees vooral onze blog over dit onderwerp!
De Aw bodem zorgt ervoor dat bodem en ondergrond een integraal onderdeel worden van de Omgevingswet. Om dit mogelijk te maken trekt de Aw bodem de Wet bodembescherming in.
De Aw bodem houdt ook een aantal belangrijke veranderingen in voor het Nederlandse bodembeleid. Op deze pagina vindt u de belangrijkste wijzigingen in wet- en regelgeving en verantwoordelijkheid rond bodem bij het inwerking treden van de Omgevingswet.
De Aw bodem is op 16 maart 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 87.
Het aanvullingsspoor geluid vult het nieuwe stelsel van omgevingsrecht aan. Doel van dit aanvullingsspoor is het voorkomen van de onbeheerste groei van geluidbelasting op geluidgevoelige gebouwen. Instrumenten daarvoor zijn: geluidproductieplafonds voor industrieterreinen, wegen en spoorwegen. En basisgeluidemissie voor wegen en (lokale) spoorwegen.
De Aw geluid regelt de invoering van de regelgeving voor geluid afkomstig van infrastructuur (wegen en spoorwegen) en industrieterreinen in de Omgevingswet. Het vervangt daarmee de Wet geluidshinder. Regels over geluid zijn straks voornamelijk in het Bkl te vinden.
Benieuw naar de veranderingen in het beleid rondom geluid? Lees dan ook eens onze blogs hierover.
De Aw geluid is op 9 maart 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 83.
De Aw grondeigendom integreert een aantal instrumenten van grondbeleid in de Omgevingswet. Het gaat bijvoorbeeld om het voorkeursrecht, onteigening, landinrichting en kavelruil in het landelijk gebied. Daarnaast bevat de Aw grondeigendom een verdere aanpassing van de regeling voor grondexploitatie in de Omgevingswet tot een regeling voor kostenverhaal.
Bekijk ook het webinar over het aanvullingsspoor grondeigendom.
De Aw grondeigendom is op 9 april 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 112.
De Omgevingswet is de hoeksteen van het nieuwe omgevingsrechtstelsel. In de Omgevingswet draait het om een goede balans tussen het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving.
De fysieke leefomgeving omvat meer dan alleen ruimtelijke ordening. Het gaat om onder andere bouwwerken, infrastructuur, water, bodem, lucht, landschappen, natuur en cultureel erfgoed. De Omgevingswet bundelt de wet- en regelgeving over deze onderwerpen in één wet samen met de bijbehorende uitvoeringsregelgeving.
De Omgevingswet is een kaderwet, de inhoudelijke uitwerking van regels voor de fysieke leefomgeving staat in de vier algemene maatregelen van bestuur, de vier Rijksbesluiten. In de Omgevingswet worden verder een aantal algemene onderwerpen geregeld zoals de bevoegdhedenverdeling, nadeelcompensatie en rechtsbescherming.
Gepubliceerde versie: Stb. 2016, 156.
Het Ab natuur voegt regels over de natuur toe aan de uitvoeringsregelgeving (de 4
AMvB’s) van de Omgevingswet. Het gaat om regels over onder andere gebiedsbescherming (Natura 2000), soortenbescherming (vogelrichtlijn, habitatrichtlijn) en de bescherming van houtopstanden.
Zo vult het Ab natuur het Bkl aan met instructieregels en beoordelingsregels. Daarnaast voegt het Ab natuur een aantal natuuractiviteiten toe aan het Bal. Ook zorgt het ervoor dat in het Ob komt te staan wie het bevoegd gezag is voor
vergunningplichtige natuuractiviteiten.
Het Ab natuur is op 21 januari 2021 gepubliceerd in Stb. 2021, 22.
Het Aanvullingsbesluit bodem (Ab bodem) voegt regels over bodem toe aan de uitvoeringsregelgeving van de Omgevingswet (waaronder Ob, Bkl en Bal).
Zo vult het Ab bodem het Bkl aan met instructieregels voor het omgevingsplan over bouwactiviteiten op bodemgevoelige locatie, het toepassen van grond- en baggerspecie en de nazorg bij saneren. Daarnaast voegt het Ab bodem een aantal milieubelastende activiteiten toe aan het Bal, de zogenaamde ‘bedrijfstak overstijgende’ activiteiten. Bedrijfstak overstijgende activiteiten zijn milieubelastende activiteiten die worden uitgevoerd als onderdeel van bedrijven.
Ook trekt Ab bodem een aantal besluiten in, zoals het Besluit gebruik meststoffen, het Besluit verplicht bodemonderzoek bedrijfsterreinen en het Besluit uniforme saneringen.
Het Ab bodem is op 25 februari 2021 gepubliceerd in Stb. 2021, 98.
Het Ab geluid voegt regels over geluid toe aan de uitvoeringsregelgeving van de Omgevingswet (Ob, Bkl, Bal en Bbl).
Het Ab geluid voegt regels toe die zien op geluid afkomstig uit wegen, spoorwegen en industrieterreinen. Daarvoor zijn regels nodig over het aanleggen van (spoor)wegen en industrieterreinen, het toelaten van nieuwe geluidgevoelige gebouwen (woningen, kinderdagverblijven, scholen, ziekenhuizen en verpleeghuizen) en de geluidwering van gebouwen in de fysieke leefomgeving. Ook staan er regels in over het saneren van bestaande situaties met overschrijdingen.
Daarnaast trekt Ab geluid een aantal besluiten in, zoals het Besluit geluid milieubeheer, het Besluit geluidhinder en het Besluit saneringsmaatregelen industrieterreinen 1994.
Het Ab geluid is op 28 december 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 557.
Het Ab grondeigendom voegt regels over grondeigendom toe aan de uitvoeringsregelgeving
van de Omgevingswet (Ob, Bkl, Bal en Bbl). Het gaat om regels over onder andere de voorkeursrechtbeschikking, de onteigeningsbeschikking, het ruilbesluit en het besluit geldelijke regelingen. Daarnaast worden algemene regels gegeven over landinrichtingsactiviteiten en worden de bestaande regels over het kostenverhaal deels gewijzigd.
Met het Ab grondeigendom wordt onder andere het Besluit inrichting landelijk gebied en het Besluit voorkeursrecht gemeenten 2010 ingetrokken.
Het Ab grondeigendom is op 22 december 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 532.
De Ar natuur voegt regels over de natuur toe aan de Omgevingsregeling. Het gaat om bijvoorbeeld de gevallen vrijgesteld van de vergunningplicht voor een flora- en fauna-activiteit voor schadebestrijding, en de aanvraagvereisten voor een omgevingsvergunning voor natuuractiviteiten. Met het Ar natuur worden ook een aantal andere regelingen ingetrokken of gewijzigd.
De Ar natuur is op 16 juni 2021 gepubliceerd in Stcrt. 2021, 31421.
De Ar bodem voegt regels over de bodem toe aan de Omgevingsregeling. Het gaat om bijvoorbeeld de aanvraagvereisten voor een omgevingsvergunning voor bedrijfstakoverstijgende activiteiten en de reken- en meetmethodes voor het bouwen van een bodemgevoelig gebouw op een bodemgevoelige locatie. Met het Ar bodem worden ook een aantal andere regelingen ingetrokken of gewijzigd.
De Ar bodem is op 1 juni 2021 gepubliceerd in Stcrt. 2021, 28102.
De Ar geluid voegt regels over geluid toe aan de Omgevingsregeling. Het gaat om bijvoorbeeld reken- en meetmethoden voor wegverkeers-, railverkeers- en industrielawaai en de aanwijzing van rijkswegen en hoofdspoorwegen waarvoor geluidproductieplafonds als omgevingswaarden moeten worden vastgesteld. Met het Ar geluid worden ook een aantal andere regelingen ingetrokken of gewijzigd.
De Ar geluid is op 26 maart 2021 gepubliceerd in Stcrt. 2021, 15868.
De Ar grondeigendom voegt regels over grondeigendom toe aan de Omgevingsregeling. Het gaat om bijvoorbeeld de aanvraagvereisten voor een onteigeningsbeschikking, en de berekening van de plankosten. Met het Ar grondeigendom worden ook een aantal andere regelingen ingetrokken of gewijzigd.
De Ar grondeigendom is op 1 juli 2021 gepubliceerd in Stcrt. 2021, 34636.
De Omgevingsregeling is de ministeriële regeling bij de Omgevingswet. De regels in de Omgevingsregeling zijn gedetailleerd en uitvoeringstechnisch, administratief of meet- en rekentechnisch van aard zijn.
De regels gaan over de grenzen van locaties, het uitvoeren van activiteiten, gegevensverstrekking, meet- en rekenmethoden, monitoring en informatie, en financiële bepalingen.
Gepubliceerde versie: Stcrt. 2019, 56288.
De meest recente geconsolideerde versie kunt u downloaden op: Omgevingsregeling artikelen (geconsolideerde versie van 26 juli 2023);
De Invoeringswet regelt de overgang naar het nieuwe stelsel van de Omgevingswet. Hiervoor worden onder andere bepalingen over het overgangsrecht toegevoegd aan de Omgevingswet. De Invoeringswet zelf bevat ook overgangsbepalingen over besluiten en procedures. Hierbij valt te denken aan overgangsbepalingen over bijvoorbeeld het omgevingsplan, de omgevingsvergunning en sanctiebesluiten.
Daarnaast trekt de Invoeringswet een aantal wetten in, zoals de Crisis- en Herstelwet, de Tracéwet, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wet ruimtelijke ordening en enkele sectorale wetten.
Met de Invoeringswet gaan de regels over de organisatie van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) naar de Omgevingswet. Ook vult de Invoeringswet de Omgevingswet aan met regels voor planschade en nadeelcompensatie.
Tot slot vormt de Invoeringswet het juridische kader voor het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Gebruikers van het DSO hebben via 1 loket toegang tot informatie over de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Lees hier meer over het DSO.
De Invoeringswet Ow is op 17 juni 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 172.
Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) is de tweede van de vier AMvB’s die de Omgevingswet uitwerkt.
In het Bkl staan regels die specifiek zijn gericht tot overheden over de uitoefening van hun taken en bevoegdheden binnen de fysieke leefomgeving. Het Bkl bevat dus geen direct werkende regels voor initiatiefnemers. Het gaat om omgevingswaarden, instructieregels, beoordelingsregels en monitoring.
Met de instructieregels in het Bkl geeft het Rijk aan hoe decentrale bestuursorganen hun taken moeten uitvoeren of instrumenten moeten gebruiken. Zo staat er bijvoorbeeld welke onderwerpen allemaal terug moeten of mogen komen in een omgevingsverordening, omgevingsplan, of waterschapsverordening.
Het Bkl bevat regels die afkomstig zijn uit verschillende AMvB’s, maar ook wetten en ministeriële regelingen. Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening gaat
bijvoorbeeld helemaal op in het Bkl. Andere besluiten zoals het Besluit externe veiligheid inrichtingen en het Besluit omgevingsrecht gaan (groten)deels over. Het Bkl komt ook deels in de plaats van de Wet milieubeheer, de Wet ammoniak en veehouderij en de Wet geluidhinder.
Gepubliceerde versie: Stb. 2018, 292.
Meest recente geconsolideerde versie: Besluit kwaliteit leefomgeving (geconsolideerde versie van 10 oktober 2023).
Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is derde van de vier AMvB’s die de Omgevingswet uitwerkt.
In het Bal staan regels voor initiatiefnemers over het verrichten van activiteiten die gevolgen hebben voor de fysieke leefomgeving. Het gaat dan om bijvoorbeeld milieubelastende activiteiten, natuuractiviteiten, rijksmonumentenactiviteiten en landinrichtingsactiviteiten. He Bal geeft aan wanneer voor deze activiteiten een melding of omgevingsvergunning nodig is.
Het Bal bevat regels die afkomstig zijn uit verschillende AMvB’s en wetten. Het Activiteitenbesluit milieubeheer, het Besluit lozing afvalwater huishoudens en het Besluit lozen buiten inrichtingen zijn bijvoorbeeld geheel opgegaan in het Bal. Andere besluiten zijn deels overgegaan, zoals het Waterbesluit en het Besluit emissiearme huisvesting.
Het Bal is een omvangrijk besluit waarin zoveel mogelijk activiteiten zijn opgenomen met de daarbij behorende regels. Je kunt er regels in vinden van het slopen van een (rijks)monument tot het bouwen van een datacenter.
Gepubliceerde versie: Stb. 2018, 293.
Meest recente geconsolideerde versie: Besluit activiteiten leefomgeving (geconsolideerde versie van 12 december 2023).
Het Omgevingsbesluit (Ob) is de eerste van de vier AMvB’s die de Omgevingswet uitwerkt.
In het Ob staan regels voor burgers, bedrijven en overheden. Het gaat om regels over het bevoegd gezag voor vergunningen, over procedures, handhaving en uitvoering. Daarnaast omvat het regels over het DSO. Het Ob bevat bijvoorbeeld ook regels die zien op bevoegdheidsverdeling bij deverlening van omgevingsvergunningen en de invulling van procedures zoals vergunningverlening.
Verder bevat het Ob regels die afkomstig zijn uit veel verschillende AMvB’s en zelfs wetten. Het Besluit milieueffectrapportage is bijvoorbeeld geheel opgegaan in het Ob. Andere besluiten, zoals het Besluit omgevingsrecht, het Besluit ruimtelijke ordening en het voormalige Waterbesluit zijn ook (groten)deels overgegaan naar dit besluit. Het Ob komt ook deels in de plaats van de Wet milieubeheer, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wet ruimtelijke ordening en de
Waterwet.
Gepubliceerde versie: Stb. 2018, 290.
Meest recente geconsolideerde versie kunt u downloaden op: Omgevingsbesluit (geconsolideerde versie van 24 juli 2023).
Het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is de vierde van de vier AMvB’s die de Omgevingswet uitwerkt.
In het Bbl staan regels voor initiatiefnemers over het (ver)bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken. Hierbij zijn de veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid van bouwwerken van belang. Lees hier ook meer over de regels voor vergunningvrij bouwen onder het Bbl en de Omgevingswet.
Het Bbl bevat onder andere regels die afkomstig zijn uit de Woningwet, het Bouwbesluit 2012 en de daarmee samenhangende ministeriële regeling, enkele regels uit het Besluit omgevingsrecht en enkele regels uit het Activiteitenbesluit milieubeheer over energiebesparing en gebouwinstallaties en andere gebouw gebonden voorzieningen.
Na publicatie is het Bbl meerdere keren aangepast. De aanpassingen zijn verwerkt in de werkversie van het Besluit bouwwerken leefomgeving, zie hieronder. In de werkversie geven de teksten in kleur de wijzigingen aan die nog in behandeling zijn.
Gepubliceerde versie: Stb. 2018, 291.
Meest recente geconsolideerde versie kunt u downloaden op: Besluit bouwwerken leefomgeving (geconsolideerde versie van 24 juli 2023).
Het Invoeringsbesluit bouwt voort op de Invoeringswet. In het Invoeringsbesluit staat het overgangsrecht. Het zorgt ook voor het intrekken of wijzigen van andere besluiten. Ook introduceert het Invoeringsbesluit de zogenaamde ‘bruidsschat’.
Overgangsrecht
Het overgangsrecht is een verzamelnaam. Het overgangsrecht regelt de overgang van de huidige regelgeving over de fysieke leefomgeving naar het nieuwe stelsel van de Omgevingswet.
Ook regelt het overgangsrecht hoe procedures die onder het oude recht zijn gestart, worden afgehandeld (of doorgezet) onder de Omgevingswet. Het overgangsrecht geeft duidelijkheid over besluiten die onder het oude recht zijn genomen en over procedures die onder het oude recht zijn begonnen.
Bruidsschat
Met het ingaan van de Omgevingswet wordt een aantal onderwerpen voortaan door gemeenten en waterschappen geregeld in plaats van het Rijk. Dit betekent dat bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet veel regels die nu nog op Rijksniveau gelden verhuizen naar decentrale regelingen zoals het omgevingsplan. Het gaat daarbij om regels over bijvoorbeeld geluid op terrassen of regels over detailhandel.
Voor deze overgang van regels is een voorziening nodig om te voorkomen dat straks op 1 januari 2022 regels vervallen voordat gemeenten vergelijkbare of vervangende regels hebben kunnen stellen. Deze voorziening wordt de ‘bruidsschat’ genoemd.
De bruidsschat bestaat uit ongeveer 600 regels uit het huidige Activiteitenbesluit, Bouwbesluit en het Besluit omgevingsrecht. De regels hebben betrekking op een grote diversiteit aan onderwerpen, zoals horeca, detailhandel, recreatie, lozingen, emissies van geluid, geur en trillingen door bedrijven en bouwen.
De bruidsschat is dus een vast pakket aan rijksregels dat in het omgevingsplan komt te staan totdat gemeenten zelf regels hebben kunnen stellen over deze onderwerpen. Gemeenten kunnen er ook voor kiezen de bruidsschat over te nemen en niets aan te veranderden.
Lees hier de meest recente versie van de artikelen van de bruidsschat.
De invoering van de Omgevingswet hangt al lange tijd af van de werkbaarheid van het DSO. In 2022 is daar uitvoerig over gedebatteerd, maar uitsluitsel zal pas tegen november volgen. Momenteel wordt het DSO nog getest door het ICT-Adviescollege. Hoewel de Eerste Kamer heeft ingestemd met de inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2023, kan ze hier bij een negatief advies nog altijd van afzien. Het advies zal dus van doorslaggevende betekenis zijn of de Omgevingswet 1 januari 2023 inwerking zal treden.
Het Invoeringsbesluit Ow is op 28 oktober 2020 gepubliceerd in Stb. 2020, 400.
De Invoeringsregeling draagt bij aan de overgang naar het nieuwe stelsel van de Omgevingswet. Hiervoor wordt de Omgevingsregeling en een aantal andere regelingen aangevuld en gewijzigd. De Invoeringsregeling vult de Omgevingsregeling aan op de volgende 7 thema’s:
Grenzen van locaties
De Invoeringsregeling begrenst locaties waarvoor de Invoeringswet en het Invoeringsbesluit regels stellen.
Regels voor activiteiten
In de Invoeringsregeling staat een lijst met erkende maatregelen voor energiebesparing. Het gaat om regels voor milieubelastende activiteiten en om regels voor bouwactiviteiten.
Gegevensverstrekking
De Invoeringsregeling vult de aanvraagvereisten aan voor een paar vergunningplichtige activiteiten.
Meet- en rekenmethoden voor besluiten
De Invoeringsregeling vult een paar meet- en rekenmethoden aan voor onderwerpen uit het Invoeringsbesluit.
Monitoring en informatieverplichtingen
In de Invoeringsregeling zitten de monitoringsverplichtingen voor bijvoorbeeld waterveiligheid.
Financiële bepalingen
In de Invoeringsregeling staan tarieven voor de vergunningen voor activiteiten waarvoor een minister het bevoegd gezag is.
Digitaal Stelsel Omgevingswet
De Invoeringsregeling vult het DSO verder in.
De Invoeringsregeling trekt ook een aantal regelingen in, zoals de Activiteitenregeling, de Regeling algemene regels ruimtelijke ordening, de Regeling Bouwbesluit 2012, de Regeling externe veiligheid inrichtingen en de Regeling omgevingsrecht.
De Invoeringsregeling zelf bevat ook overgangsbepalingen per ingetrokken regeling (zoals het Bouwbesluit 2012) of ingetrokken wet (zoals de Tracéwet).
De Invoeringsregeling Ow is op 3 december 2020 gepubliceerd in Stcrt. 2020, 64380.